2: Circulair | Jaarverslag 2024

Circulair

We willen in 2050 volledig circulair zijn, in 2030 maximaal de helft aan primaire grondstoffen gebruiken en we versterken het vestigingsklimaat voor circulaire bedrijven.

Wat hebben we bereikt in 2024?
In 2024 zijn zowel de visie als de beleidsnota Utrecht Circulair door de raad vastgesteld. Hiermee zijn de ambities, prioriteiten en de kaders om Utrecht Circulair volledig te maken in 2050 duidelijk. De samenwerking met organisaties in de stad is versterkt en we hebben belangrijke stappen gezet om 2 upcycle centra in Utrecht te realiseren.

Beleidskader

Deze doelstelling komt voort uit onderstaande beleidsdocumenten

Beleidsdocument	Vastgesteld	Toelichting
Visie Utrecht Circulair 2050	2024	Om richting te geven aan de ontwikkeling naar een circulaire stad is de Visie Utrecht Circulair 2050 met vier prioriteiten opgesteld.
Beleidsnota Utrecht Circulair 2030	2024	In de Beleidsnota Utrecht Circulair 2030 zijn de vier prioriteiten en elf ambities uit de Visie Utrecht Circulair 2050 nader uitgewerkt.

Effectindicatoren

Indicator	Nulmeting	Doelstelling 2023	Realisatie 2023	Doelstelling 2024	Realisatie 2024	Doelstelling 2025
MPG-score (Milieu Prestatie Gebouwen) nieuwbouw van woningen van gemiddeld €0,54/m²bvo.	0,63 (2019)	0,58	0,63	0,56	0,64	0,52
	0,63 (2019)	0,58	0,63	0,56	0,64	0,52
Stoplicht duiding	Rood
Oorsprong	Niet volgens planning / realisatie is een probleem
Toelichting	In het huidig Bouwbesluit wordt een MPG-scoren voor de nieuwbouw van woningen geëist van 0,8 of lager. Utrecht heeft op het gebied van circulair bouwen hogere ambities dan de wettelijke normen.
Bron	MPG als onderdeel van de omgevingsvergunningen
Analyse	De Milieuprestatie Gebouwen (MPG), in dit geval voor de nieuwbouw van woningen, geeft aan welke milieu-impact een gebouw heeft. Hoe lager de MPG-waarde, des te beter voor het milieu. Hiermee vormt de MPG een indicator voor de mate van circulair bouwen. De gemiddelde MPG-waarde in 2024 is iets hoger dan die van 2023. Als gemeente mogen wij geen strengere eisen stellen aan de MPG dan landelijk is vastgelegd in het bouwbesluit. Hierdoor hebben we bij veel projecten zeer weinig tot geen invloed op de uitkomst. Het aandeel vergunning uit tenders was slechts 12%. Dit maakt dat het aandeel projecten waar we veel invloed op hebben klein was, en daarmee maar weinig invloed hebben op het totaal. In 2024 was 93% van de verleende vergunningen een appartementenwoning. Appartementengebouwen hebben per m² meer materiaal nodig, en de beweging naar steeds kleinere woningen verergert dit probleem. Grosso modo kan men stellen dat hoe kleiner de woning, hoe méér materiaal er per m² nodig is (ook al is de totale hoeveelheid materiaal vaak minder). De MPG wordt dan ongunstiger
Minimaal 45% circulair inkopen.	16% (2018)	40%	45%	45%	55%	47%
Stoplicht duiding	Groen
Oorsprong	Uitvoering / loopt volgens planning
Toelichting	Utrecht stuurt al een aantal jaar op het percentage circulair inkopen (gericht op de uitvraag en nog niet op het feitelijk effect).
Bron	Circulair inkopen als onderdeel van het MVI-beleid
Analyse	In 2024 werd in 55% van de inkoopopdrachten circulair aanbesteed. Dit is het hoogste percentage sinds we dit meten (2014). 55% circulaire inkoop is een inspanningsmeting waar de doelstellingen van Circulaire economie ambitieus in onze projecten en aanbestedingen is opgenomen. Wat het uiteindelijke effect is van deze aanbestedingen op de vermindering van primair grondstoffengebruik willen we steeds meer inzichtelijk maken. In 2023 zijn we begonnen om dit effect meetbaar te maken voor een aantal projecten in de openbare ruimte. We doen dit door middel van levenscyclus-analyse en het monitoren van milieu-effecten.

Activiteiten

Nieuwe activiteiten in 2024

Deze activiteiten hebben we uitgevoerd zoals in de Programmabegroting 2024 opgenomen

Het intensiveren, stimuleren en faciliteren van circulair ondernemen is onder meer uitgevoerd via onderzoek en voorbereiding voor ondernemersvereniging Circulair Utrecht, de openstelling van de mkb innovatievouchers circulaire economie (vanuit Kansen voor West), opzetten van een opleiding tot meubelreparateur en de start uitvoering vanuit de Green Deal Lage Weide. Ook is de ondersteuning vanuit de groene loper onderdeel geworden van de reguliere dienstverlening van Ondernemer Centraal.

Het vestigingsklimaat voor circulaire ondernemers is gebiedsgericht versterkt, onder meer via Omgevingsvisie deelgebied Lage Weide.

Circulair bouwen 2023-2030: In lijn met het URGE-actieprogramma Circulair bouwen hebben we in 2024 ingezet op het borgen van het Convenant Toekomstbestendig Bouwen, op het inzetten op biobased en hergebruikte materialen in tenders en op de samenwerking met de organisatie Building Balance om biobased bouwen te versnellen. Building Balance is een uitvoeringsorganisatie om de Nationale Aanpak Biobased Bouwen te versnellen.

Integreren van circulair bouwen, renoveren, beheren en demonteren bij de programmering van gemeentelijk vastgoed (MPVG) is onderdeel geworden van beleidsnota Utrecht Circulair die 12 december 2024 door gemeenteraad is vastgesteld en onderdeel van de beleidsnota Vastgoed die in 2025 door het college aan de raad wordt aangeboden.

Activiteiten die we conform de programmabegroting 2024 niet meer zouden doen in 2024

Activiteiten die we in lijn met de programmabegroting 2024 hebben beëindigd in 2024

EU-subsidie project FCBRE gericht op hergebruik van bouwmaterialen: Dit project is eind 2023 afgerond.
Uitreiking Circulair compliment is vervallen naar aanleiding van Amendement A57: Het Compliment vervalt als gevolg van het aangenomen amendement A57, waarin door de raad is besloten om de voorziening AMEV-milieuprijs te laten vrijvallen en voortaan in te zetten voor zelfbeheer openbaar groen.

Activiteiten die we zouden blijven doen in 2024

Deze activiteiten hebben we uitgevoerd zoals in de Programmabegroting 2024 opgenomen

Upcycle centrum realiseren: We hebben ruim 1,1 miljoen Europese subsidie toegekend gekregen voor de realisering van twee upcyclecentra en het circulair maken van de Stadshoutketen. Er is een aannemer geselecteerd voor de bouw van het eerste circulaire Upcyclecentrum in Werkspoor. Stichting UP is opgericht en gestart met het betrekken van bewoners bij hergebruik van restmaterialen. Er zijn verbeteringen gerealiseerd op het afvalscheidingsstation Tractieweg voor het inzamelen van herbruikbare materialen. Zie voor meer info de raadsbrief die 8 oktober aan de raad is gestuurd.

Het Actieprogramma Utrecht Circulair 2020-2023 is afgerond. De geleerde lessen zijn opgehaald en gedeeld via de Raadsbrief Afronding Actieprogramma Utrecht Circulair 2020-2023.

Financiën 2: Circulair

x € 1.000
Omschrijving	Actuele begroting 2023	Realisatie 2023	Nominale begroting 2024	Actuele begroting 2024	Realisatie 2024	Verschil actueel/ realisatie	Actuele begroting 2025
Baten	42	171	2	442	298	-143	562
Utrecht Circulair	42	171	2	442	298	-143	562
Lasten	1.373	1.463	1.707	2.185	1.675	509	2.093
Utrecht Circulair	1.373	1.463	1.707	2.185	1.675	509	2.093
Totaal	-1.330	-1.292	-1.705	-1.743	-1.377	366	-1.532
Onttrekking reserves	0	0	0	38	38	0	0
Toevoeging reserves	0	0	0	0	0	0	0
Saldo Onttrekking en Toevoeging reserves	0	0	0	38	38	0	0
Totaal	-1.330	-1.292	-1.705	-1.705	-1.339	366	-1.532

In onderstaande tabel zijn de verschillen in de baten, lasten en reserves tussen de realisatie en actuele begroting 2024 toegelicht.

x € 1.000
Toelichting verschillen	Bedrag	I/S
Baten	-143
Lagere baten op de Europese subsidies	-143	I
Overige baten	0
Lasten	509
De lasten inzake realisatie van de twee stedelijke upcycle centra vallen lager uit omdat de uitwerking is verschoven naar 2025.	477	I
Overige lasten	32