2: Water- en rioleringssysteem

Het water- en rioleringssysteem is gezond, robuust en toekomstbestendig voor iedereen. 

Wat hebben we bereikt in 2024?

Het rioleringssysteem heeft gefunctioneerd zoals beoogd en is daarmee robuust. Er is geen wateroverlast ontstaan tijdens extreme neerslag. Wel ontvingen we, ondanks onze inspanningen, meer meldingen van grondwateroverlast door de aanhoudende extreem natte periode in de eerste helft van 2024. We lopen achter op onze doelstelling voor de vervanging van riolering. Doordat we bij projecten streven naar het gelijktijdig vernieuwen van de openbare ruimte en deze toekomstbestendig en circulair willen maken, is er vaak meer voorbereidingstijd nodig. Ook ontbrak het aan voldoende uitvoeringscapaciteit en vroeg de afstemming met nutsbedrijven meer tijd. 

Nieuwe activiteiten in 2024

Deze activiteiten hebben we uitgevoerd zoals in de Programmabegroting 2024 opgenomen

• Onderzoek naar een nieuwe grondslag voor de rioolheffing: we hebben de raad geïnformeerd over de aanleiding en de kaders van het onderzoek. Het onderzoek is uitgevoerd. De raad is in 2024 nog niet over de uitkomsten geïnformeerd. 
• Starten uitvoering maatregelen uit het Programma Gezond Water in Utrecht: We hebben op verschillende plekken in de stad maatregelen getroffen ter verbetering van de waterkwaliteit. Ook hebben we de aanpak en prioritering van de maatregelen voor de komende vier jaar uitgewerkt in het Uitvoeringsplan Gezond Water in stad Utrecht .

• Communicatiestrategie water/groen/klimaatadaptatie: we hebben uitvoering gegeven aan de integrale Communicatieaanpak water, groen, klimaatadaptatie .  

Deze activiteiten hebben we afwijkend of anders gerealiseerd dan opgenomen in de Programmabegroting 2024

•  Vertalen doelstellingen van de Visie Water en Riolering en Visie Klimaatadaptatie in omgevingsplanregels: de omgevingsplanregels water en riolering zijn onderdeel van de in 2024 vastgestelde eerste wijziging omgevingsplan. Het opstellen van omgevingsplanregels voor de klimaatadaptatiedoelstellingen vraagt meer afstemming dan voorzien. 
• Afkoppelen van minimaal 15,3 ha verhard oppervlak: dit is niet gerealiseerd, voornamelijk doordat we minder riool hebben vervangen dan voorzien en er minder gebruik is gemaakt van de groenblauwe daken subsidie en de subsidie maatschappelijk vastgoed dan beoogd. We hebben totaal 10,6 ha afgekoppeld, waarvan we minimaal 2,5 ha hebben vergroend. Van de 10,6 ha is 8,1 ha openbare ruimte en 2,5 ha particulier terrein.
• Vervangen van minimaal 8,2 kilometer riolering: we hebben 3,5 kilometer riool vervangen. We zien dat de uitvoering van integrale vernieuwingsprojecten van de openbare ruimte, waarvan de rioolvervanging onderdeel is, nog achterblijft bij de programmering. In de Visie Water en Riolering gingen we uit van een gemiddelde doorlooptijd van een integraal project van 4-5 jaar, maar de praktijk leert dat de doorlooptijd van integrale vernieuwingsprojecten momenteel 6-10 jaar bedraagt, waardoor het nog enkele jaren gaat duren voordat de vervangingscijfers stijgen. Een deel van de projecten is vertraagd doordat de integrale projecten meer voorbereidingstijd vroegen, de uitvoeringskracht nog versterkt moet worden en de afstemming met nutsbedrijven moeizamer liep dan gedacht. We zijn meerdere verbeteringsprojecten gestart om het gehele traject van programmering tot en met realisatie te versnellen.  Voor meer informatie Zie raadsbrief 16 mei 2024.

Activiteiten die we conform de programmabegroting 2024 niet meer zouden doen in 2024  

Activiteiten die we in lijn met de programmabegroting 2024 hebben beëindigd in 2024

Niet van toepassing.

Deze activiteiten hebben we afwijkend of anders gerealiseerd dan opgenomen in de Programmabegroting 2024

Niet van toepassing.
 
Activiteiten die we zouden blijven doen in 2024

Deze activiteiten hebben we uitgevoerd zoals in de Programmabegroting 2024 opgenomen

• Beheer en onderhoud gemeentelijk rioolstelsel: we hebben het beheer en onderhoud van het gemeentelijk rioolstelsel, rioolgemalen en drainagestelsel conform planning uitgevoerd. 

• Beheer en onderhoud watergangen en realiseren waterkwaliteitsdoelen: we hebben ongeveer 17.500 m3 bagger verwijderd uit de watergangen die bij ons in beheer en onderhoud zijn. Daarnaast hebben we een vierjarig Uitvoeringsplan Gezond Water in stad Utrecht opgesteld voor de maatregelen in het Programma Gezond Water, om de ecologische waterkwaliteit in het ‘overige water’ te verbeteren.  

• Waarborgen van de gemeentelijke watertaken in alle bouwplannen, gebiedsontwikkelingen en herinrichtingen: dit hebben we gedaan zowel door actieve deelname in de gebiedsteams en (integrale) projectteams als via plantoetsing bij vergunningaanvragen. We hebben 1,1 ha van de totaal 10,6 ha verhard oppervlak afgekoppeld bij nieuw- of verbouwprojecten, verdeeld over ongeveer 700 aanvragen en meldingen.  

• Stimuleren van eigenaren en gebruikers om hemelwater nuttig te gebruiken en het ter plaatse verwerken: de activiteiten uit het programma Waterproof030 zijn uitgevoerd zoals voorgenomen. De subsidieregeling groene daken is verbreed tot de subsidieregeling groenblauwe daken. We zien dat het aantal aanvragen hierdoor is toegenomen.  
• Het programmeren, voorbereiden en uitvoeren van groot onderhoud, vervangingen en verbeteringen aan het water- en rioleringssysteem hebben we voortgezet.

• Wateroverlast of schade door langdurige droogte voorkomen: we hebben dit voorkomen door het vasthouden van regenwater waar het valt. Bij de Amsterdamsestraatweg zijn we met werkzaamheden gestart om de kans op wateroverlast te verminderen.   

• Circulair maken van het water- en rioleringssysteem: met de activiteiten uit het programma Waterproof030 zijn er 900 regentonnen gerealiseerd, waarmee regenwater wordt hergebruikt. Ook zijn we gestart met het onderzoeken hoe we onze stedelijke watertaken meer circulair en fossielarm kunnen uitvoeren. Aannemers werken steeds vaker (deels) met emissieloze machines bij het baggeren van onze watergangen en het vervangen van de riolering zoals in de Lange Jufferstraat en de Omloop / Anton Geesinkstraat. 

• Het aanpassen van het water- en rioleringssysteem aan de groei van de stad: we zijn een onderzoek gestart naar een andere locatie van de rioolwaterzuivering Utrecht. Ook zijn we gestart met het maken van een systeemoverzicht stedelijk water (SSW) waarmee we de consequenties van de groei van de stad op het afvalwateraanbod in beeld brengen. 

Deze activiteiten hebben we afwijkend of anders gerealiseerd dan opgenomen in de Programmabegroting 2024

Niet van toepassing.

In onderstaande tabel zijn de verschillen in de baten, lasten en reserves tussen de realisatie en actuele begroting 2024 toegelicht.