1: Stedelijke omgeving

Het verschil tussen begroting en realisatie van de grondexploitaties is opgebouwd uit het geprognosticeerd eindresultaat van de grondexploitaties en de gerealiseerde lasten en baten in 2024 (cashflow). Voor een gedetailleerde toelichting op de ontwikkeling van de geprognosticeerde eindresultaten verwijzen wij naar het Meerjaren Perspectief Ruimte 2025.

Resultaat grondexploitaties
In 2024 is 21,948 miljoen euro tussentijdse winst genomen: 18,228 miljoen euro uit de grondexploitatie Leidsche Rijn Uitvoeringsprogramma en 3,720 miljoen euro uit de grondexploitatie Merwedekanaalzone deelgebied 4 Defensieterrein. Bij het afsluiten van de oude grondexploitatie Leidsche Rijn een resultaat genomen van 49,355 miljoen euro.

Daarnaast is 1,780 miljoen euro vrijgevallen uit de voorziening voor de negatieve grondexploitaties om de risicovoorziening op het, voor het Meerjaren Perspectief Ruimte, benodigde niveau te brengen.

Conform besluit bij de tweede bestuursrapportage 2021 is dit resultaat toegevoegd aan de reserve grondexploitaties.

Grondexploitatie Leidsche Rijn
De gerealiseerde baten zijn 15,295 miljoen euro lager dan begroot. Dit is veroorzaakt door naar 2025 uitgestelde uitgiftes in Leeuwesteyn Noord ad 16,871 miljoen euro en in Verwervingen ad 0,040 miljoen euro. Daarnaast is er een vooruitgeschoven uitgifte in De Wetering Zuid ad 1,628 miljoen euro.

Binnenstedelijke grondexploitaties
De totale gerealiseerde baten zijn 17,583 miljoen euro lager dan begroot:

• De gerealiseerde baten in de binnenstedelijke grondexploitaties zijn 11,351 miljoen euro lager dan begroot.
• De overige baten zijn 6,232 miljoen euro lager dan begroot.

De gerealiseerde baten in de binnenstedelijke grondexploitaties zijn 11,4 miljoen euro lager dan begroot. Dit betreft afwijkingen in de planning in voornamelijk de grondexploitaties Merwede OPG en Busstalling en Hart de Meern en de administratieve verwerking van de winstnemingen 2023 van de grondexploitaties Oudenrijn West en Merwedekanaalzone deelgebied 4 Defensieterrein.

De overige baten zijn per saldo 6,2 miljoen euro lager dan begroot. Dit houdt verband met de al gemaakte kosten voor planbegeleiding. Omdat we deze kosten nog in rekening gaan brengen bij ontwikkelaars boeken we deze over naar de balans. Doordat de kosten lager zijn, is de overboeking naar de balans ook lager. Daarnaast een onttrekking uit de voorziening onderhanden werk om de waardecorrectie op de post bouwgrond in exploitatie op het juiste niveau te brengen (1,1 miljoen euro hoger)

Investeringsimpuls RSU
Dit bedrag bestaat uit ontvangen bijdragen voor de uitvoering van ruimtelijke ontwikkelingsprojecten. De geprognosticeerde eindstand van de projecten lichten wij toe in het Meerjaren Perspectief Ruimte 2025 (MPR 2025).

Gebiedsmanagement
De omzet op intentie- en anterieure overeenkomsten gesloten met ontwikkelende partijen in de stad was in 2024 hoger dan verwacht. Onderdeel van deze overeenkomsten is het verhalen van de plankosten. Zowel de baten als de lasten zijn 2,914 miljoen euro hoger dan begroot.

Erfpachtbeheer
De gerealiseerde baten zijn 0,975 miljoen euro hoger dan begroot. Dit verschil wordt verklaard door de vrijval van een waarborgsom 0,654 miljoen euro en 0,321 miljoen euro canonopbrengsten.  

Conversies en bestemmingswijzigingen erfpacht
De gerealiseerde baten zijn 3,803 miljoen euro hoger dan begroot.
Dit verschil wordt vooral verklaard door hogere opbrengsten
uit de Conversieregeling Erfpachten 2017, in 2024 betreft dit 3,402 miljoen euro
De overige opbrengsten van Conversies en bestemmingswijzigingen erfpacht zijn 0,401 miljoen euro hoger dan begroot.

Beleidsontwikkeling Grondzaken
De gerealiseerde baten zijn 0,381 miljoen euro hoger dan begroot. Dit verschil wordt vooral verklaard door hogere opbrengsten voor verschillende Europese (project) subsidies.

Strategische verwerving
Zowel de baten als lasten in verband met het beheer van de strategische verwervingen zijn 1,048 miljoen euro hoger.

SISA Gebiedsontwikkeling
De gerealiseerde baten zijn 1,148 miljoen euro hoger dan begroot. De gerealiseerde baten betreffen de ontvangen rijkssubsidies, waaruit de gerealiseerde kosten worden gedekt.

Overige baten

Het verschil tussen begroting en realisatie van de grondexploitaties is opgebouwd uit het geprognosticeerd eindresultaat van de grondexploitaties en de gerealiseerde lasten en baten in 2024 (cashflow). Voor een gedetailleerde toelichting op de ontwikkeling van de geprognosticeerde eindresultaten verwijzen wij naar het Meerjaren Perspectief Ruimte 2025.

Resultaat grondexploitaties
In 2024 is 0,364 miljoen euro gedoteerd aan de voorziening voor de negatieve grondexploitatie Stationsgebied om de risicovoorziening op het voor het Meerjaren Perspectief Ruimte, benodigde niveau te brengen.

Grondexploitatie Leidsche Rijn
De gerealiseerde lasten zijn 15,338 miljoen euro lager dan begroot.
Dit is veroorzaakt door uitgestelde civieltechnische en plankosten in de volgende deelprojecten:
> Hoofdinfrastructuur ad. 2,173 miljoen euro;
> Leidsche Rijn Centrum ad. 2,125 miljoen euro;
> Rijnvliet ad. 1,653 miljoen euro;
> Hoofdwatersysteem 0,893 miljoen euro.
> Verwervingen ad 2,593 miljoen euro uitgesteld naar 2025.
Daarnaast is de verrekening met de balanspost onderhanden werk 5,934 miljoen euro lager dan begroot. Dit zijn geen uitgaven, maar betreft de verrekening van lasten en baten van de grondexploitaties met de balans.

Gemeentelijke grondexploitaties
De totale gerealiseerde lasten zijn 17,512 miljoen euro lager dan begroot:.

• De gerealiseerde lasten in de binnenstedelijke grondexploitaties zijn 25,157 miljoen euro lager dan begroot.
• De verrekening met de balanspost onderhanden werk is 13,806 miljoen euro lager dan begroot.
• De overige lasten zijn 6,161 miljoen euro lager dan begroot.

Door verschuivingen in de planning en een financieel technische aanpassing van de bijdrage aan de mobiliteitshub XL vanuit de grondexploitaties Beurskwartier, Merwedekanaalzone deelgebied 4 en Lombokplein zijn de gerealiseerde lasten in de grondexploitaties 25,157 miljoen euro lager dan begroot. De verschuivingen in de planning hebben voornamelijk betrekking op de grondexploitaties Beurskwartier (lagere kosten voor verwerving, milieu en bouw- en woonrijp maken), Merwedekanaalzone OPG en Busstalling (lagere kosten voor bovenplanse voorzieningen). Deze in totaal lagere lasten worden deels gecompenseerd door niet begrote lasten in de in 2024 geopende grondexploitatie Lombokplein (hogere lasten voor plan- en VAT kosten).

De verrekening met de balanspost onderhanden werk is 13,805 miljoen euro hoger dan begroot. Dit zijn geen uitgaven, maar betreft de verrekening van lasten en baten van de grondexploitaties met de balans.

De overige lasten zijn per saldo 6,2 miljoen euro lager dan begroot. Dit betreft gemaakte kosten voor planbegeleiding die we nog in rekening gaan brengen bij ontwikkelaars (7,4 miljoen euro lager), een onttrekking uit de voorziening onderhanden werk om de waardecorrectie op de post bouwgrond in exploitatie op het juiste niveau brengen (1,1 miljoen euro hoger) en het resultaat op strategische verwervingen, anticiperende verwervingen, voorraadfuncite en overige kosten grondexploitaties (0,1 miljoen euro hoger)

Erfpachtbeheer
De gerealiseerde lasten zijn 0,555 miljoen euro hoger dan begroot. Dit verschil wordt verklaard door hogere (personeels)kosten welke verband houden met juridische procedures en de projectkosten voor het Einde Erfpachttijdvak (EET).

Uitgifte gemeentelijke eigendommen
De gerealiseerde lasten zijn 0,330 miljoen euro hoger dan begroot.

Dit wordt grotendeels veroorzaakt door een niet geraamde bijdrage (0,386 miljoen euro) aan het programma levendige en gezonde stad. Dit betreft de opbrengst van een perceel van het crossterrein op lage weide. In de voorjaarsnota 2017 is besloten dat deze opbrengst wordt ingezet voor een geluidswerende voorziening.

Beleidsontwikkeling Grondzaken
De gerealiseerde lasten zijn 0,207 miljoen euro hoger dan begroot. Dit wordt met name veroorzaakt door hogere personeelskosten voor Europese subsidies en fondsen en hogere inhuurkosten vanwege langdurige (gedeeltelijke) uitval.

Investeringsimpuls RSU
In het Meerjaren Perspectief Ruimte 2024 (MPR 2024) is de (her)programmering van de middelen uit de reserve Investeringsimpuls RSU vastgesteld door de gemeenteraad. De gerealiseerde lasten zijn 2,091 miljoen euro lager dan begroot:

• Voor 1,291 miljoen euro van de afwijkingen geldt dat daadwerkelijke besteding van deze middelen in 2025 of verspreid over de komende jaren plaatsvindt.
• Van de begrote onttrekking uit de reserve betaalbaar wonen van 3,3 miljoen euro is 0,8 miljoen niet aangewend. Deze uitgaven verschuiven naar volgend jaar.

Gebiedsmanagement
De omzet op intentie- en anterieure overeenkomsten gesloten met ontwikkelende partijen in de stad was in 2024 hoger dan verwacht. Onderdeel van deze overeenkomsten is het verhalen van de plankosten. Zowel de baten als de lasten zijn 2,914 miljoen euro hoger dan begroot. Door diverse kleine afwijkingen zijn de overige lasten 0,03 miljoen euro hoger dan begroot.

Strategie, Lobby en Stedelijke Sturing
Voor de implementatie Omgevingswet is uit decembercirculaire 2023 en de meicirculaire 2024 budget verkregen. De gerealiseerde lasten zijn lager dan begroot. Dit komt doordat de besteding van deze middelen verspreid over de komende jaren plaatsvindt.

Strategische verwervingen
Zowel de baten als lasten in verband met het beheer van de strategische verwervingen zijn 1,048 miljoen euro hoger.

SISA Gebiedsontwikkeling
De gerealiseerde baten zijn 1,148 miljoen euro hoger dan begroot. De gerealiseerde baten betreffen de ontvangen rijkssubsidies, waaruit de gerealiseerde kosten worden gedekt.

Bedrijfsmiddelen
De inzet van medewerkers in het ruimtelijk domein worden doorbelast naar de verschillende projecten en ruimtelijke opgaven. Deze inzet kon niet volledig conform begroting worden doorbelast, met name vanwege hoger ziekteverzuim en veel verlof. Dit nadeel is vanwege financieel administratieve verwerking hier zichtbaar en hangt samen met een voordeel op overhead decentraal.

Overige lasten

Onttrekkingen

Bij de Tweede bestuursrapportage 2021 heeft de raad besloten om de resultaten op afgesloten en lopende grondexploitaties alsmede kosten waarvoor binnen de reserve grondexploitatie bedragen zijn gereserveerd nog in het lopende jaar te verrekenen met de reserve grondexploitatie. Op basis van dit besluit zijn diverse baten en lasten met betrekking tot de grondexploitaties verrekend met de reserve grondexploitatie.

De hogere onttrekkingen uit de reserve grondexploitaties bestaan uit:

• 0,646 miljoen euro resultaat op strategische en anticiperende verwervingen
• 0,364 miljoen euro in verband met de dotatie aan de voorziening negatieve grondexploitatie Stationsgebied om de voorziening met het geprognosticeerde eindsaldo van de geactualiseerde grondexploitatie te laten corresponderen.
• 0,215 miljoen euro in verband met de jaarlijkse inkooptaakstelling op grondexploitaties
• 0,002 miljoen euro negatief op overige onderdelen

Toevoegingen

De hogere dotaties aan de reserve grondexploitaties bestaan uit:

• 49,355 miljoen euro resultaatneming op de oude afgesloten grondexploitatie Leidsche Rijn
• 21,948 miljoen euro tussentijdse winstneming op de nieuw geopende grondexploitatie Leidsche Rijn (18,228 miljoen euro) en Merwedekanaalzone Deelgebied 4: Defensieterrein (3,720 miljoen euro)  
• 1,780 miljoen euro in verband met de onttrekking aan de voorziening negatieve grondexploitaties om de risicovoorziening op het, voor het Meerjaren Perspectief Ruimte, benodigde niveau te brengen
• 0,427 miljoen euro resultaat op de beschikbare middelen betaalbaar wonen voor Zuilense Vecht. De betreffende uitgaven verschuiven naar volgend jaar
• 0,278 miljoen euro resultaat op diverse afgesloten projecten
• 0,094 miljoen euro resultaat op voorraadfunctie