Energieverbruik
Energieverbruik gebouwde omgeving in 2050 met 35% afgenomen t.o.v. 2020, alle mogelijkheden voor duurzame energieproductie zijn benut en energie-infrastructuur is aangepast op duurzame bronnen.
Wat hebben we bereikt in 2024?
We hebben een extra impuls gegeven in het bestaande besparingsprogramma mede door de rijksmiddelen die hiervoor beschikbaar zijn gesteld. De buurtaanpak krijgt tijdelijk een andere focus. De focus in de buurtaanpak naar aardgasvrij-ready is verschoven totdat de condities voor collectieve warmtenetten zijn verbeterd.
Daarnaast is de beleidsnota Opwekgebieden voor schone energie in Utrecht 2024-2030 vastgesteld waar de focus- en zoekgebieden voor wind-, zonne-energie en aardwarmte zijn opgenomen. De eerste Energy hub is geopend in Lage Weide. Een Energy hub biedt deelnemende bedrijven de mogelijkheden om verder te groeien en te verduurzamen.
Het programma elektriciteitsnetwerk met twee programmalijnen werkt aan het uitbreiden van het netwerk en slimme oplossingen. De netcongestieproblematiek in de regio Utrecht is groot. Het elektriciteitsnetwerk is bijna vol. Dit stelt ons voor uitdagingen om de verduurzaming door te zetten en onze bouwopgave in de stad te realiseren.
Beleidskader
Deze doelstelling komt voort uit onderstaande beleidsdocumenten
Beleidsdocument | Vastgesteld | Toelichting |
|---|---|---|
Beleidsnota ‘Opwekgebieden voor schone energie in Utrecht 2024-2030 | 2024 | In deze beleidsnota staan de focus- en zoekgebieden voor wind-, zonne-energie en aardwarmte opgenomen. In deze focus-en zoekgebieden gaan we aan de slag om zo veel mogelijk potentieel schone energie op te gaan wekken. |
Uitvoeringsprogramma Elektriciteitsinfrastructuur en netcongestie 2023-2026 | 2023 | Via twee programmalijnen: inpassing infrastructuur en netbewuste stad willen we structureel bijdragen aan knelpunten op het elektriciteitsnet. |
Uitvoeringsprogramma verduurzaming Bedrijventerreinen 2024-2028 | 2024 | In dit uitvoeringsprogramma geven we aan langs welke 4 sporen we op bedrijventerreinen aan de slag gaan met verduurzaming: netcongestie en energie-hubs, energiebesparing, verduurzaming bedrijfsprocessen en lobby richting rijksoverheid. |
Actualisatie uitvoeringsprogramma's energie besparen gebouwde omgeving | 2023 | Actualisaties van de uitvoeringsprogramma’s 2024 voor wonen en bedrijven en maatschappelijke organisaties behorende bij het vastgestelde programma besparen gebouwde omgeving |
2022 | In het programma is een strategie, visie en | |
2022 | Deel I van de transitievisie warmte beschrijft de strategie en visie. Deel II beschrijft wanneer en in welke buurten we aan de slag gaan met de voorbereidingen om aardgasvrij te worden. | |
2021 | In het regionaal uitvoeringsprogramma staat hoe we regionaal werken aan de uitvoering van de RES1.0 onder andere op de thema's zon op dak, grootschalige opwek, warmte en regionale participatie. | |
2021 | In de RES 1.0 staat opgenomen hoe de regio 1,8 Terawattuur (TWh) aan wind- en zonne-energie in 2030 wil opwekken en welke warmtebronnen mogelijk beschikbaar zijn. Utrecht zet zich in om een bijdrage van 0,523 TWh te leveren aan dit regionale bod. |
Effectindicatoren
Indicator | Nulmeting | Doelstelling 2023 | Realisatie | Doelstelling | Realisatie | Stoplicht | Doelstelling | ||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Verandering energieverbruik gebouwde omgeving tov 2020. | 2020 | -3,5% | Verwacht maart 2025 | -4,7% | Verwacht maart 2026 |
| -5,8% | ||
% gebouwen zonder aardgasaansluiting | 2020 | 34% | 36% | 35% | 37% |
| 37% | ||
% duurzame warmte | 2020 | 56% | Verwacht maart 2025 | 60% | Verwacht 2026 |
| 60% | ||
Aantal GWh opwek | 2021 | 142 GWK | 165 GWh | 153 GWh | nog niet beschikbaar |
| 164 GWh | ||
Activiteiten
Nieuwe activiteiten in 2024
Deze activiteiten hebben we uitgevoerd zoals in de Programmabegroting 2024 opgenomen
- Uitvoeren programma Elektriciteit en Netcongestie, is gestart met de uitvoering. In de raadsbrief Voortgang Uitvoeringsprogramma elektriciteitsinfrastructuur en netcongestie 2023-2026 (6 december 2024) informeerden we u over de 1) uitbreiding van het elektriciteitsnet en 2) de netbewuste stad.
- Start uitvoering aanpak particuliere verhuurders (woningen en bedrijven). In de raadsbrief Impuls Besparen, Buurtaanpak aardgasvrij en Voortgang aanpak koopkracht- en energiecrisis (28 oktober 2024) hebben we hierover geïnformeerd Vergunningverlening zonnevelden die in 2023 in voorbereiding zijn (onder andere Ockhuizen). In de raadsbrief Lopende projecten zon- en windenergie en geothermie (22 oktober 2024) hebben we geïnformeerd over de laatste stand van zaken.
Deze activiteiten hebben we afwijkend of anders gerealiseerd dan opgenomen in de Programmabegroting 2024
- Vergunningverlening zonneveld-eilanden Nedereindse Plas: dit project loopt vertraging op omdat het technische onderzoek meer tijd vraag raadsbrief Lopende projecten zon- en windenergie en geothermie (22 oktober 2024).
- Routekaart voor aanpak aardgasvrij binnenstad opstellen en bestuurlijk vaststellen: We sluiten aan op de planning van het wervenproject om meekoppelkansen te pakken. (raadsbrief Impuls Besparen, Buurtaanpak aardgasvrij en Voortgang aanpak koopkracht- en energiecrisis (28 oktober 2024).
Afronden besluitvorming Overvecht-Noord en start van traject richting uitvoering. In de raadsbrief Update Overvecht-Noord (19 juli 2024) bent u geïnformeerd over de vervolgstappen die we gaan zetten in Overvecht Noord (vervolg eerste helft 2025).
Plan van aanpak opschaling pilots netoplossingen zon op dak is vertraagd door technische complexiteit en de beschikbaarheid van de benodigde adviseurs (vervolg in tweede kwartaal 2025).
Integrale gebiedsprocessen opstarten om duurzame energie binnen de vastgestelde zoekgebieden te ontwikkelen: Nu de beleidsnota opwekgebieden voor schone energie is vastgesteld, starten we de gebiedsprocessen (vervolg in 2025)
Initiatiefnemers van duurzame energieprojecten binnen de vastgestelde zoekgebieden faciliteren: Nu de beleidsnota opwekgebieden voor schone energie is vastgesteld, kunnen initiatiefnemers voor de focus-en zoekgebieden zich melden.
- Starten met een stadsbrede aanpak voor het traject naar elektrisch koken: In de raadsbrief Jaarplanbrief Energietransitie 2025 (26 november 2024) hebben we u gemeld dat de woningcorporaties op dit moment geen verdere afspraken willen maken.
Activiteiten die we conform de programmabegroting 2024 niet meer zouden doen in 2024
Activiteiten die we in lijn met de programmabegroting 2024 hebben beëindigd in 2024
Kantoren label C verplichting is nu onderdeel van reguliere handhavingstraject en daarmee geen apart traject meer.
Deze activiteiten hebben we afwijkend of anders gerealiseerd dan opgenomen in de Programmabegroting 2024
(Voorbereiden) besluitvorming deelname Stedin, verwacht besluit Q4 2024, besluit genomen geen deelname in Stedin zoals gemeld in raadsbrief Aandeelhouderschap Stedin (20 december 2023 ).
Activiteiten die we zouden blijven doen in 2024
Deze activiteiten hebben we uitgevoerd zoals in de Programmabegroting 2024 opgenomen
Activiteiten bij doelstelling: aantal GWh opwek
- We voeren de activiteiten uit het uitvoeringsprogramma RES1.0 uit en werken aan een herijking van RES voor besluitvorming medio 2025. In de raadsbrief Notitie reikwijdte en detailniveau plan-m.e.r. RES Herijking U16 & Regionaal uitvoeringsprogramma RES U16
(17 januari 2024) is de raad over de voortgang van de RES-Herijking geïnformeerd en bij de beleidsnota opwekgebieden schone energie is de inzet in de RES-Herijking voor Utrecht vastgelegd.
Activiteiten die bijdragen aan o.a. de doelstelling: % duurzame warmte
- Onderzoek en advisering bij de ontwikkeling van aquathermie bij gebiedsontwikkeling. In de stad hebben we in 2024 een aantal aquathermie- installaties gerealiseerd:
- Ruimtelijke inpassing energie-infrastructuur boven en onder de grond: in 2024 hebben we een start gemaakt met de inpassing van de benodigde uitbreiding van de trafohuisjes in Utrecht raadsbrief (10 september 2024).
We onderzoeken de mogelijkheden voor een ontwikkelbedrijf : In de raadsbrief (Hernieuwde) Samenwerkingsovereenkomst 2024-2028 met Stedin (22 oktober 2024) is de raad geïnformeerd over de voorgang m.b.t. het zelf ontwikkelen van geothermie op Lage Weide en zonnepanelen op de Nedereindse Plas.
Activiteiten die bijdragen aan o.a. de doelstelling: % gebouwen zonder aardgasaansluiting
- Werken aan de kaders voor het realiseren van publiek eigendom in warmtenetten. Over de stappen die we voor deze kaders aan het zetten zijn, is de raad geïnformeerd in raadsbrief Plan van aanpak publiek warmtebedrijf
- Werken aan de kaders voor uitbreiding van of nieuwe warmtenetten. In de Raadsbrief warmtesystemen nieuwbouw (26 april 2024) en raadsbrief Impuls Besparen, Buurtaanpak aardgasvrij en Voortgang aanpak koopkracht- en energiecrisis (28 oktober 2024) is de raad over de toepassingen in de nieuwbouw geïnformeerd.
Activiteiten bij doelstelling: Verandering energieverbruik gebouwde omgeving t.o.v. 2020.
- We geven uitvoering aan Programma energie besparen gebouwde omgeving. Dit programma richt zich op verschillende doelgroepen in de stad. Onderdeel van dit programma is het tegengaan van energiearmoede ( raadsbrief Impuls Besparen, Buurtaanpak aardgasvrij en Voortgang aanpak koopkracht- en energiecrisis 28 oktober 2024).
- Werken aan de verduurzaming van het bestaande warmtenet door het toevoegen van duurzame bronnen en opslag en het verbeteren van de efficiëntie door te zoeken naar mogelijkheden om de retourtemperatuur te verlagen/betere uitkoeling te realiseren en de aanvoertemperatuur te verlagen. Eneco voert op dit moment pilots in regiogemeenten uit: met de resultaten uit deze pilots kijken we samen met Eneco waar dit in Utrecht ook kan worden toegepast.
Deze activiteiten hebben we afwijkend of anders gerealiseerd dan opgenomen in de Programmabegroting 2024
- In alle clusters van blok 1 is gestart met de buurtaanpak aardgasvrij en onderzoek naar de warmte-alternatieven. We hebben u in raadsbrief Impuls Besparen, Buurtaanpak aardgasvrij en Voortgang aanpak koopkracht- en energiecrisis (28 oktober 2024) geïnformeerd dat de focus in de buurtaanpak naar aardgasvrij-ready is verschoven totdat de condities voor collectieve warmtenetten zijn verbeterd. We zetten in deze buurten met onze aanpak op energie besparen in met zowel de middelen die hiervoor begroot zijn in 2025 (raadsbrief 1 november 2024 ) als de middelen die we daarvoor vanuit het Rijk beschikbaar hebben.
- Bodemenergiebeleid: Dit beleid wordt als onderdeel opgenomen in de beleidsnota warmte (Q2 2025) en het warmteprogramma (Q4 2025).
- We zoeken naar aansluiting van energieaanbod op energievraag, ook voor grootschalige opwekprojecten. Nu de beleidsnota is vastgesteld, onderzoeken we in 2025 hoe we hier invulling aangeven.
Financiën 1: Energieverbruik
x € 1.000 | ||||||||
Omschrijving | Actuele begroting 2023 | Realisatie 2023 | Nominale begroting 2024 | Actuele begroting 2024 | Realisatie 2024 | Verschil actueel/ realisatie | Actuele begroting 2025 | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Baten | 8.790 | 5.789 | 0 | 7.063 | 6.532 | -531 | 6.346 | |
Lasten | 17.175 | 14.441 | 11.845 | 18.439 | 17.907 | 531 | 16.623 | |
Totaal | -8.385 | -8.653 | -11.845 | -11.375 | -11.375 | 0 | -10.276 | |
Onttrekking reserves | 572 | 572 | 675 | 675 | 675 | 0 | 100 | |
Toevoeging reserves | 3.970 | 3.970 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Saldo Onttrekking en Toevoeging reserves | -3.398 | -3.398 | 675 | 675 | 675 | 0 | 100 | |
Totaal | -11.783 | -12.051 | -11.170 | -10.700 | -10.700 | 0 | -10.176 | |
In onderstaande tabel zijn de verschillen in de baten, lasten en reserves tussen de realisatie en actuele begroting 2024 toegelicht.
x € 1.000 | ||
Toelichting verschillen | Bedrag | I/S |
|---|---|---|
Baten | -531 | |
Voor de specifieke uitkering Energiearmoede en Nationaal Isolatieprogramma zijn minder middelen ingezet ter dekking van de lasten, zie toelichting lasten. | -489 | I |
Overige baten | -42 | I |
Lasten | 531 | |
Vanuit de specifieke uitkering Energiearmoede en Nationaal Isolatieprogramma zijn minder middelen besteed doordat er onder de regeling versneld verbeteren isolatie sociale huurwoningen (EFG labels) aanvragen zijn afgewezen. De regeling bleek te complex ingericht en hierdoor onvoldoende toepasbaar op een aantal aanvragen. | 489 | I |
Overige lasten | 42 | I |